คุณเคยถามตัวเองไหมว่า "ความหมายในชีวิตของฉันคืออะไร?"
การหาคำตอบอาจไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะการค้นพบความหมายในชีวิตไม่ได้มาจากการเรียนรู้จากภายนอก แต่ต้องอาศัยการสำรวจภายในจิตใจเพื่อทำความเข้าใจสิ่งที่เรายึดถือและให้คุณค่า
บทความนี้จะแนะนำ 3 แนวทางจากหนังสือ Positive Health: 100+ Research-based Positive Psychology and Lifestyle Medicine Tools to Enhance Your Wellbeing ที่จะช่วยให้คุณค้นพบความหมายในชีวิตของคุณ
1. โลโกเธอราพี (Logotherapy)
โลโกเธอราพีเป็นแนวทางบำบัดที่พัฒนาโดยวิคเตอร์ ฟรังเคิล (Viktor Frankl) ซึ่งเชื่อว่าการค้นหาความหมายเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญของมนุษย์ โดยเฉพาะเมื่อเผชิญกับความยากลำบากหรือความเจ็บปวด แนวทางนี้เสนอว่าเราสามารถค้นพบความหมายได้ 3 ทาง ได้แก่
คุณค่าจากการสร้างสรรค์: ลองคิดดูว่างานหรือกิจกรรมอะไรที่คุณสามารถสร้างสรรค์เพื่อสร้างคุณค่าให้กับโลก ประสบการณ์ของคุณช่วยให้คุณเติบโตอย่างไร และคุณสามารถให้อะไรกลับคืนสู่สังคมได้บ้าง
คุณค่าจากประสบการณ์: พิจารณาสิ่งที่คุณได้รับในชีวิตที่คุณรู้สึกขอบคุณ ซาบซึ้ง และให้คุณค่า
คุณค่าจากทัศนคติ: ความทุกข์เป็นส่วนหนึ่งของชีวิต เราไม่สามารถหลีกเลี่ยงได้ ลองไตร่ตรองดูว่าทัศนคติแบบไหนที่จะช่วยให้คุณสามารถยอมรับและอยู่กับความทุกข์ได้อย่างสงบ
2. โมเดล PURE
โมเดล PURE เป็นอีกหนึ่งเครื่องมือที่ช่วยให้เราค้นพบความหมายในชีวิต พัฒนาโดยพอล หว่อง (Paul Wong) จากหลักการของโลโกเธอราพี โมเดลนี้ประกอบด้วย 4 องค์ประกอบ ได้แก่
Purpose (จุดมุ่งหมาย): ทิศทางในชีวิตของคุณคืออะไร? อะไรคือสิ่งที่คุณรักและหลงใหล? คุณให้คุณค่ากับอะไรมากที่สุด? คุณยอมรับตัวตนของคุณในด้านใดบ้าง? อะไรทำให้คุณรู้สึกถึงอารมณ์เชิงบวก? คุณเคยทำอะไรที่ทำให้คุณรู้สึกภาคภูมิใจในตัวเองบ้าง?
Understanding (ความเข้าใจ): เรื่องราวที่คุณเล่าเกี่ยวกับชีวิตของคุณส่งผลต่อคุณอย่างไรบ้าง? ระบบความเชื่อของคุณคืออะไร? คุณจะอธิบายตัวเองว่าอย่างไร? การมองโลกในแง่ดีของคุณเป็นจริงมากแค่ไหน?
Responsibility (ความรับผิดชอบ): คุณทำอะไรบ้างที่ทำให้คุณรู้สึกว่าได้ใช้ชีวิตอย่างมีคุณค่า? คุณเคยทำอะไรที่ถูกต้องบ้าง? คุณมีส่วนร่วมในการทำประโยชน์เพื่อส่วนรวมอย่างไร? คุณทำอะไรเพื่อพัฒนาศักยภาพของตัวเอง?
Enjoyment (ความเพลิดเพลิน): คุณรู้สึกอย่างไรกับชีวิตของคุณ? คุณมีความสุขและความเป็นอยู่ที่ดีหรือไม่? ถ้าไม่ คุณจะทำอะไรเพื่อเพิ่มความสุขและความเป็นอยู่ที่ดีของคุณได้บ้าง? คุณพอใจกับสิ่งใดในชีวิตของคุณบ้าง?
3. การสร้างสรรค์ชีวิต (Life crafting)
แนวคิดนี้พัฒนาโดยมิเชล่า ซี. ชิปเปอร์ส (Michaéla C. Schippers) และ นิคลาส ซีเกลอร์ (Niklas Ziegler) ซึ่งเน้นการออกแบบและสร้างชีวิตที่มีความหมายมากขึ้นด้วยตัวเอง โดยให้ความสำคัญกับการพัฒนาตนเองในด้านต่าง ๆ และการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบข้าง ซึ่งจะนำไปสู่ความสุขและความเป็นอยู่ที่ดีในระยะยาว
กระบวนการสร้างสรรค์ชีวิตประกอบด้วย 7 ขั้นตอน ได้แก่
ค้นพบคุณค่าและสิ่งที่คุณหลงใหลในชีวิต: คุณให้คุณค่ากับอะไร? อะไรคือสิ่งที่ทำให้คุณสนใจและมีความสุข?
ไตร่ตรองถึงความสามารถและนิสัยของคุณ: คุณทำอะไรได้ดี? คุณมีนิสัยแบบไหน? และคุณอยากพัฒนานิสัยอะไรเพิ่มเติม?
ไตร่ตรองชีวิตทางสังคมของคุณ: ชีวิตทางสังคมในปัจจุบันของคุณเป็นอย่างไร? และคุณอยากให้เป็นอย่างไร?
ไตร่ตรองถึงอาชีพในอนาคตที่คุณต้องการและเป็นไปได้: คุณต้องการมีอาชีพแบบไหนในอนาคต? และคุณมีศักยภาพที่จะทำอาชีพอะไรได้บ้าง?
เขียนถึงอนาคตในอุดมคติของคุณ: ใช้เวลา 20 นาทีเขียนเกี่ยวกับอนาคตในอุดมคติของคุณ ทำซ้ำแบบฝึกหัดนี้ทุกวันหรือทุกสัปดาห์หากต้องการ
เขียนเป้าหมายและวางแผนรับมืออุปสรรค: คุณจะทำอย่างไรเมื่อเกิดอุปสรรค?
บอกครอบครัวและเพื่อน ๆ เกี่ยวกับเป้าหมายของคุณ: การให้คำมั่นสัญญาต่อสาธารณะจะช่วยให้คุณได้รับการสนับสนุนทางสังคมมากขึ้นและช่วยให้คุณมีแรงจูงใจมากขึ้น
สรุป
การเดินทางค้นหาความหมายในชีวิตเปรียบเสมือนการผจญภัยอันน่าตื่นเต้น ที่ซึ่งเราได้เรียนรู้และเติบโตไปพร้อม ๆ กัน แม้เส้นทางนี้จะไม่มีจุดสิ้นสุด แต่ทุกย่างก้าวล้วนมีคุณค่า เพราะมันนำเราไปสู่ความเข้าใจที่ลึกซึ้งยิ่งขึ้นเกี่ยวกับตัวเราและโลกใบนี้
บทความนี้ได้นำเสนอ 3 แนวทางในการค้นพบความหมายในชีวิต ได้แก่ โลโกเธอราพี โมเดล PURE และการสร้างสรรค์ชีวิต ซึ่งมีจุดร่วมที่สำคัญคือ
การมุ่งเน้นค้นหาและสร้างความหมายในชีวิต: ทุกแนวทางล้วนมุ่งหวังให้เราค้นพบและสร้างคุณค่าให้กับชีวิต ซึ่งเป็นพื้นฐานสำคัญของความสุขและความเป็นอยู่ที่ดีอย่างยั่งยืน
การให้ความสำคัญกับการไตร่ตรองและการตระหนักรู้ในตนเอง: แต่ละแนวทางกระตุ้นให้เราสำรวจคุณค่า ความเชื่อ ความสัมพันธ์ และเป้าหมายของตนเอง เพื่อทำความเข้าใจอย่างลึกซึ้งว่าอะไรคือสิ่งที่สำคัญและมีความหมายต่อเราอย่างแท้จริง
การส่งเสริมการมีส่วนร่วมอย่างแข็งขันในชีวิต: การค้นพบความหมายในชีวิตไม่ใช่แค่การทำความเข้าใจ แต่คือการลงมือสร้างชีวิตที่มีความหมาย ไม่ว่าจะเป็นการตั้งเป้าหมาย การพัฒนาทักษะ หรือการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่น
การเป็นกระบวนการต่อเนื่อง: การค้นพบความหมายไม่ใช่สิ่งที่เกิดขึ้นเพียงชั่วข้ามคืน แต่เป็นการเดินทางที่ต้องอาศัยการไตร่ตรองและปรับตัวอย่างสม่ำเสมอ เพื่อให้เราเข้าใจและพัฒนาตนเองอยู่เสมอ
การปรับใช้ได้กับทุกคน: ไม่ว่าคุณจะอยู่ในสถานการณ์ใด ทุกแนวทางสามารถนำไปปรับใช้ได้ เพื่อช่วยให้คุณค้นพบความหมายและใช้ชีวิตอย่างมีความสุข
ท้ายที่สุดแล้ว การค้นพบความหมายในชีวิตคือการเดินทางที่เป็นเอกลักษณ์ของแต่ละบุคคล ขอให้คุณกล้าที่จะออกเดินทาง สำรวจความเป็นไปได้ต่าง ๆ และสร้างสรรค์ชีวิตที่งดงามในแบบของคุณเอง
**********
แหล่งข้อมูล: Burke, J., Dunne, P. J., Meehan, T., O'Boyle, C. A., & van Nieuwerburgh, C. (2023). Positive health: 100+ research-based positive psychology and lifestyle medicine tools to enhance your wellbeing. Routledge.
ทีมงานโนอิ้งมายด์
Comments